کاربرد روش تحلیل سلسله مراتبی فازی برای رتبه بندی عوامل موثر بر کارآفرینی کشاورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه گردشگری و هتلداری، دانشکده گردشگری، مجتمع آموزش عالی بم، بم، ایران

2 مربی، گروه گردشگری و هتلداری، دانشکده گردشگری، مجتمع آموزش عالی بم، بم، ایران

3 استادیار، گروه مدیریت، واحد زاهدان، دانشگاه آزاداسلامی، زاهدان، ایران.

چکیده

رشد سریع فناوری‌های نوظهور در زمینه کسب و کار، اهمیت کارآفرینی و ایجاد کسب و کارهای جدید و نوآورانه را افزایش داده است. بنابراین نقش کارآفرینان به عنوان یک عنصر کلیدی در جوامع که تاثیر بسزایی در بهره‌وری، نوآوری، اشتغال و رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی دارند، حائز اهمیت روز افزون است. هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر کارآفرینی کشاورزی و کسب و کارهای مربوط به آن است. بدین منظور ابتدا با مروری بر مطالعات پیشین و مصاحبه با خبرگان حوزه کارآفرینی، اقتصاد و صاحبان کسب و کارهای کشاورزی استان کرمان، مجموعه‌ای از مولفه‌های کارآفرینی کشاورزی استخراج شدند. سپس با استفاده از ابزار پرسشنامه و نرم-افزارهای آماری Excel،Spss و Expert choice داده‌ها و آمار جمع-آوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. روش مورد استفاده، به دلیل عدم قطعیت در پاسخ‌ها، تحلیل سلسله مراتبی فازی بوده است. بنابراین برای وزن‌دهی به نظرات خبرگان و تعیین وزن معیارها و گزینه‌ها از اعداد فازی مثلثی استفاده شده است. در نهایت بر اساس ماتریس مقایسات زوجی عوامل درونی و بیرونی موثر بر کارآفرینی کشاورزی شناسایی و اولویت‌بندی شدند. نتایج مطالعه حاکی از آن است که توسعه کارآفرینی به بهبود زیرساخت‌های فیزیکی، و بستر‌های مناسب اجتماعی و فرهنگی، ارتقاء نظام-های آموزشی و پژوهشی، بهبود ساختار‌های اداری و مالی و حمایت‌های نهادی و قانونی نیاز دارد. سرانجام با تدوین استراتژی‌های مناسب سعی شده است، گامی موثر در جهت بهبود کارآفرینی، توسعه کسب و کارهای کشاورزی و توسعه بخش کشاورزی استان کرمان برداشته شود.

کلیدواژه‌ها


[1] الفتی، ا.، یوسفی، ب.، بهرامی، ش و عیدی، ح (1400)، شناسایی و اولویت‌بندی موانع پاسخگویی در ‌‌‌سازمان‌های ورزشی، نشریه مدیریت ورزشی، 13 (1)، صص 141—160.
 
[2] بابایی، م.، نیک نامی، م و ثمری، د (1392)، ویژگی‌های کارآفرینی زنان روستایی در تعاونی‌های استان سمنان، فصلنامه تعاون و کشاورزی، 2 (5)، صص 69—86.
 
[3] باقی‌زاده، ف.، امیرتیموری، س.، زارع‌مهرجردی، م. ر و ضیاءآبادی، م (1399) برنامه‌‌ریزی استراتژیک برای تولید گیاهان تراریخته در ایران بر اساس نظر خبرگان استان کرمان، فصلنامه ایمنی زیستی، 2، 43—56.
 
[4] بهمن‌پوری، ص و سلطانی، غ (1397) کاربرد روش تحلیل سلسله مراتبی فازی در مدیریت یکپارچه منابع آب شهرستان نی‌ریز، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد 10، شماره 4، صص 124—105.
 
[5] دلفانی، م.، حسین‌پور، ا.، نجفی، ع و حسینی، س .د (1397)، بررسی و شناخت موانع و محدودیت‌های کارآفرینی در بخش کشاورزی در بخش کشاورزی، مجله جغرافیا و روابط انسانی، 1 (1)، صص 13—1.
 
[6] سجاسی قیداری، ح.، شایان، ح و واعظ طبسی، ع (1398) سنجش مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌های کارآفرینی کشاورزی در مناطق روستایی (مورد مطالعه: دهستان‌های شهرستان‌های کاشمر و بردسکن و خلیل آباد)، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، 1 (2)، صص 213—200.
 
[7] فراهانی، ح و الوندی، م (1399) تبیین چالش‌های کار آفرینی کسب و کارهای کوچک روستایی، مطالعه موردی روستاهای شهرستان بیجار، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20  (57)، صص 119—105.
 
[8] قدسی‌پور، ح (1385) فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
 
[9] کرمی، ش و آگهی، ح (1393) تحلیل عوامل‌ شخصیتی‌ مؤثر بر موفقیت تعاونی‌های تولیدی کشاورزی،‌ فصلنامه تعاون و کشاورزی، 3  (12)، صص 47—75.
 
[10] کرمی، ش و آگهی، ح (1394) تحلیلی بر رویکردها و مدل‌های توسعه کارآفرینی، در توسعه کارآفرینی کشاورزی، کارآفرینی در کشاورزی، 2  (2)، صص 81—104.
 
[11] مرادی‌راد، ر.، حقیقت، م.، یزدانی‌راد، س.، حاجی‌زاده، ر.، شبگرد، ز و موسوی، س. م (1397) انتخاب مناسب‌ترین روش کنترل صدا با استفاده از روش تحلیل سلسله  مراتبی فازی (FAHP) در یک پالایشگاه، 8  (4)، صص 371—382.
 
[12] ملاشاهی، م و مرادی، ا (1398) تحلیلی بر موانع ترویج کارآفرینی کشاورزی در استان سیستان و بلوچستان، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 11  (1)، صص 216—193.
 
[13] ملکی، م.، واحدی، م و آرایش، م. ب (1398)  عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی در تعاونی‌های تولیدی کشاورزی استان ایلام، تعاون و کشاورزی،  6  (32)، صص 69—52.
 
[14] موحد محمدی، س. ح.، مستعدی‌نیا، ز.، رضوانفر، ا.، علم بیگی، ام و مهدی زاده، ح (1398) مدل سرعت بخش رشد بوم سامانه کار آفرینی کشاورزی دانشگاهی از دیدگاه خبرگان کسب و کارهای نوپا، فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 50، صص 39—56.
 
[15] نیک‌مهر، س و زیبایی، م (1395) ارزیابی طرح‌های آبیاری و زهکشی استان خوزستان: کاربرد تحلیل سلسله مراتبی فازی و روش تاپسیس، اقتصاد کشاورزی، 10  (2)، صص 190—173.
 
[16] نیکزاد، و.، معرب، و.، امیری، م. ج و فروغی، ن (1393) مکان یابی محل دفن پسماند با استفاده از منطق فازی در GIS و مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی (ناحیه مورد مطالعه: شهرستان مینو دشت), علوم و تکنولوژی محیط زیست، 16  (93)، صص 485—501.
 
[17] یاسوری، م و نوروزی نژاد، م (1400) فراتحلیل کیفی ابعاد توسعه کارآفرینی زنان روستایی, زن در توسعه و سیاست، 19  (1)، صص 21—41.
 
[18] یوسفی محمدی، م.، گلی، ف و موحدی، ر (1396) تحلیل عوامل فردی و محیطی موثر بر توسعه کارآفرینی دانشجویان کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی،  10  (3)، صص 41—51.
 
[19] Agell, N., van Ganzewinkel, C. J., Sánchez, M., Roselló, L., Prats, F., Andriessen, P. (2015). A consensus model for Delphi processes with linguistic terms and its application to chronic pain in neonates definition, Applied Soft Computing, 35, 942–948.
 
[20] Akinyomi, O. J. (2013). Survey of corporate social responsibility practices in Nigerian manufacturing sector, International Journal of Research Studies in Management, April, 2 (1), 33–42.
 
[21] Barth, H., Zalkat, G. (2021). Refugee entrepreneurship in the agri-food industry: The Swedish experience, Journal of Rural Studies, 86, 189–197.
 
[22] Buckley, J. J. (1985). Fuzzy hierarchical analysis, Fuzzy sets and systems, 17 (3), 233–247.
 
[23] Chang, D. Y. (1996). Applications of the extent analysis method on fuzzy AHP, European
journal of operational research, 95(3), 649–655.
 
[24] Dalkey, N., Helmer, O. (1963). An experimental application of the Delphi method to the
use of experts, Management science, 9 (3), 458–467.
 
[25] Dias, C. S., Rodrigues, R. G., Ferreira, J. J. (2019). What’s new in the research on agricultural entrepreneurship? Journal of rural studies, 65, 99–115.
 
[26] Gogus, O., Boucher, T. O. (1998). Strong transitivity, rationality and weak monotonicity in fuzzy pairwise comparisons, Fuzzy Sets and Systems, 94 (1), 133–144.
 
[27] Gu, W., Zheng, X. (2021). An empirical study on the impact of sustainable entrepreneurship: Based on the environmental Kuznets model, Journal of business research, 123, 613– 624.
 
[28] Helfat, C. E., Finkelstein, S., Mitchell, W., Peteraf, M., Singh, H., Teece, D., Winter, S. G. (2009). Dynamic capabilities: Understanding strategic change in organizations, John Wiley & Sons.
 
[29] Hsu, C. C., Sandford, B. A. (2012). The Delphi technique: Use, considerations, and applications in the conventional, policy, and on-line environments, In Online research methods in urban and planning studies: Design and outcomes, 173–192. IGI Global.
 
[30] Keeney, S., Hasson, F., Mckenne, H. P. (2001). A critical review of the Delphi technique as a research methodology for nursing, International Journal of Nursing Studies, 38 (2), 195–200.
 
[31] Kuckertz, A., Berger, E. S., Brändle, L. (2020). Entrepreneurship and the sustainable bioeconomy transformation, Environmental Innovation and Societal Transitions, 37, 332– 344.
 
[32] Laarhoven, V., Pedrycz, W. (1983). A fuzzy extention of saaty′ s priority theory. Fuzzy sets and systems, Fuzzy Sets and Systems, 11, 1–3.
 
[33] Manyise, T., Dentoni, D. (2021). Value chain partnerships and farmer entrepreneurship as balancing ecosystem services: Implications for agri-food systems resilience, Ecosystem Services, 49, 101–279.
 
[34] Pindado, E., Sánchez, M. (2017). Researching the entrepreneurial behaviour of new and existing ventures in European agriculture, Small Business Economics, 49 (2), 421–444.
 
[35] Powell, C. (2003). The Delphi technique: Myths and realities, Methodological Issues in Nursing Research, 41 (4), 376–382.
 
[36] Saaty, T. L. (1990). Decision making for leaders: the analytic hierarchy process for decisions in a complex world, RWS publications.
 
[37] Shahabadi, A., Kazem Naziri, M., Jamshidi, A. (2020). The Effect Doing Business on Investment in the Selected Countries MENA, Journal of International Business Administration, 3 (2), 61–80.
 
[38] Shaverdi, M., Heshmati, M. R., Ramezani, I. (2014). Application of fuzzy AHP approach for financial performance evaluation of Iranian petrochemical sector, Procedia Computer Science, 290, 995-1004.
 
[39] Soluk, J., Kammerlander, N., Darwin, S. (2021). Digital entrepreneurship in developing countries: The role of institutional voids, Technological Forecasting and Social Change, 170, 120876.
 
[40] Wale, Z. E., Unity, C., Nolwazi, H. (2021). Towards identifying enablers and inhibitors to on-farm entrepreneurship: evidence from smallholders in KwaZulu-Natal, South Africa, Heliyon, 7 (1), e05660.
 
[41] Zadeh, L. A. (1996). Life Fellow, Ieee Transactions on fuzzy systems, 4 (2), 103–111.
 
[42] Ziaabadi, M., Zare Mehrjerdi, M. (2019). Factors Affecting Energy Consumption in the Agricultural Sector of Iran: The Application of ARDL-FUZZY, International Journal of Agricultural Management and Development, 9 (4), 293–305.